A asociación cultural soberina O Colado do Vento recollerá nun novo libro todo tipo de saberes transmitidos de xeito oral nas parroquias de Sober

S.Veiga

Coñecemento e divulgación de todos os aspectos do patrimonio desta terra son os obxectivos polos que traballa a asociación cultural O Colado do Vento. Dende Sober, están a realizar unha importante laboura de recopilación de materiais da cultura oral tradicional, que proximamente se concretará no terceiro volume do traballo “Un pouquiño de tradición oral de Sober”. Esforzo e ilusión polo espíritu e cultura dun pobo que, de xeito xeneroso, xa lles está a recoñecer esta laboura: os dous volumes anteriores deste libro son os máis solicitados na Biblioteca de Sober e, incluso, o primeiro volume xa está esgotado.

“APRENDER MUTUAMENTE”

Porque o interese polas lendas, contos, refráns, cantigas, feitos e todo saber transmitido pola tradición oral nas parroquias de Sober non é só de interés para os estudiosos, senón que forman parte da esencia dun pobo. As xentes son as que contan as historias, as que recordan, e neste contacto directo entre narrador e recopilador “se aprende mutuamente”. “Sempre procuramos que as persoas que gardaron este patrimonio, sexa de carácter oral, arqueolóxico ou etnográfico, se acheguen a el con nós”, explica Paula Vázquez Verao, secretaria da asociación O Colado do Vento. Este singular modus operandi está determinado polo obxectivo deste colectivo, que trata “de non ver os nosos elementos patrimoniais e as nosas tradicións coma meros espectadores, senón que procuramos entender o seu significado e tomalos coma algo vivo que sirva para coñecérmonos mellor e vivir ben no noso entorno”. Unha simbiose entre pasado e futuro que enriquece a ambas partes, xa que “nós, a través de socios e socias que son expertos en arqueoloxía ou historia, podemos ensinarlles a explicación científica, por exemplo, das mámoas, dos castros, etc, pero as xentes que coñecen o seu propio territorio tamén nos aportan a nós o seu saber”, explica Paula Vázquez.

TRABALLO COLECTIVO DENTRO E FÓRA DA ASOCIACIÓN

Esta rigurosidade aplícase tamén no detalle dos traballos para este novo libro. Aínda que sempre atopan ocasión e materiais para asumir un novo traballo en papel, a concreción das tarefas para a preparación deste terceiro volumen arrincou o pasado novembro, e está previsto que rematen ao longo deste mes de febreiro. Cun traballo conxunto de recopilación de varios dos asociados, e coa inestimable colaboración de numerosas persoas alleas a este colectivo, Alfonso Campos, un dos membros de O Colado do Vento, foi quen de xuntar o maior volume de materiais, que entrega a outro dos asociados, José María Lago, para proceder á maquetación e edición do libriño. O resultado se complementa coa aportación gráfica de Javier Vivirido, a través do deseño de mapas que localicen xeográficamente cada lenda ou tradición.

INQUEDANZA CULTURAL CON BOA ACOLLIDA MÁIS ALÓ DE SOBER

A actividade da asociación O Colado do Vento remóntase a 2008, cando se constituiu formalmente cunha ducia de asociados, aínda que as súas inquedanzas viñan de tempo atrás. Con 50 membros na actualidade, son moitas as persoas alleas á asociación que participan nos seus proxectos e iniciativas ao longo de Sober e do “país ribeirao” contiguo e comarca de Lemos, aínda que, como indica a secretaria da asociación, “tamén nos achegamos a outras zonas de Galicia, coma a comarca da Ulloa ou ao río Loio, contactando con xente que teña os nosos mesmos interese”. Unha liña de traballo que aporta “o maior coñecemento da nosa historia e territorio, así coma unha toma de conciencia nas xentes sobre o noso pasado”, explica Paula Vázquez, e que vai máis aló do eido cultural. “Cremos que o noso labor é produtivo en varios aspectos; por un lado, os oficios e prácticas tradicionais que recollemos (por exemplo, as vitícolas ou de horta) poden servir para recuperar estas técnicas en iniciativas agrícolas, ou que a divulgación do patrimonio axuda a atraer un tipo de turismo consciente e non agresivo co medio. Por outra parte, aportamos material didáctico e espazos de relación social non mercantilizados”, apunta Paula Vázquez. Visitas arqueolóxicas, roteiros naturais, recopilación da tradición oral, divulgación a través de libros e conferencias, recollida de prácticas vitícolas tradicionais… todo iso e moito máis para “entendernos mellor e vivir ben no noso entorno”. “Precisamos que se entenda que somos unha comarca que non desenvolve as súas potencialidades no eido agrícola e cultural, e precisamos organizarnos para vivir ben nesta zona, conservando o noso medio ambiental e patrimonial”.